صفحه محصول - مبانی نظری و ادبیات تحقیق زندگی حاشیه نشینی

با توجه به اشکال مختلف حاشیه نشینی وتنوع عوامل تشکیل دهنده آن تعارف مختلفی ارائه شده است.از نظر منصوریان و آیت اللهی حاشیه نشینان کسانی هستند که در سکونت گاه های غیر متعارف با ساکنین بافت اصلی شهر زندگی می کنند گروه های مزبور بیشتر بر اثر نیروی دافعه ی خاستگاه – چون فقر و. بیکاری و کمتر عوامل جاذب شهری از زادگاه خود – روستا ، ایل یا شهر رانده شده و به شهرها روی آورده اند از آنجا که اکثریت این گروها بی سواد بوده و مهارت لازم را جهت جذب در بازار کاری شهر ندارند. عامل پس ران شهری را از شهر رانده و به حاشیه کشانده شده اند زاهد زاهدانی حاشیه نشینی را چنین تعریف کرد . منظور از حاشیه نشینینان کسانی هستند که در محدوده اقتصادی شهر زندگی می کنند . جذب نظام اقتصادی و اجتماعی شهر نشده اند در جایی دیگر حاشیه نشینی چنین تعریف شده است حاشیه نشینی به نوعی زندگی اطلاق می شود که نسبت به شیوه ی رایج زندگی یعنی شهری ، روستایی و ایلاتی متفاوت بوده و با ویژگی هایی اجتماعی و اقتصادی مخصوص به خود بافت فیزیکی معینی را به وجود اورده است چارلز آبرات کارشناس معروف مسکن از مفهوم زاغه ها و مناطق حاشیه نشین تعبیری به این شرح ارائه می دهد ساختمان یا بخشی از شهر که در آن ویرانی ، نارسایی عرضه خدمات در مانی ، تراکم زیاد جمعیت در واحدهای مسکونی فقدان آسایش لازم و خطرات ناشی از عوامل طبیعی دیده می شود که می تواند به عنوان زاغه ها و یا مناطق حاشیه نشین معرفی می گردد . از نظر عابدینی حاشیه نشین به مفهوم کمی، به کسی گفته می شود که در شهر سکونت دارد ولی به عللی گوناگون نتوانسته است جذب نظام اقتصادی و اجتماعی شهر شود و از خدمات شهری استفاده کند وی معتقد است که گرچه ریشه اصلی حاشیه نشینی راباید در عواملی که موجب مهاجرت افراد از روستا می شود جستجو کرد ولی تمام حاشیه نشینان از مهاجران تشکیل شده است و به صورت غیر قانونی صورت گرفته استبه عبارت ساده تر می توان گفت که مناطق حاشیه نشین محدودهای خاصیاز شهرها هستند که به لحاظ شرایط اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کالبدی کما بیش اشکار با سایر مناطق شهری دارند در این پژوهش منظور از حاشیه نشینان کسانی هستند که تحت تاثیر هم دامنه های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی زادگاه خود و هم جاذبه های اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی شهرها به شهرها روی آورده اند .ولی به علت عدم مهارت از یک سو وعدم سرمایه و تحصیلات از سوی دیگر نتوانسته اند جذب نظام اقتصادی و اجتماعی شهر شوند و این امر باعث عدم تمکین انها شده است و ان ها را به حاشیه رانده و مجبور به سکونت در محل های ارزان شده است .مناطق زاغه نشین، آلونک نشین، کپرنشین و در مفهوم کلی‏تر «حاشیه نشینی»... بخش‏های مورد غفلت واقع شده‏ای از شهر هستند که شرایط زندگی و مسکن در آنجا به شدت پایین و نامناسب است. زاغه‏ها مناطقی هستند که مهاجران فقیر و مصیبت زده‏ی روستایی اولین خانه‏ی ارزان و کوچک خود را در آنجا بنا کرده و شروع به جست و جو برای یافتن کار و شغل مناسب در همان حوالی می‏کنند... زاغه‏ها معمولاً در مکان‏هایی پدید می‏آیند که به هیچ عنوان برای سکونت انسان مناسب نیستند.

1) «حاشیه نشین،به مفهوم کلی، به کسی گفته می‏شود که در شهر سکونت دارد، ولی به علل گوناگون نتوانسته است جذب نظام اقتصادی- اجتماعی شهر شودوازخدمات شهری استفاده کند.»(عابدین,1367: 121)
2) «افرادی که در مناطق حاشیه نشین زندگی می‏کنند از ساخت قدرت و سیاست عمومی جامعه جدایی یافته‏اند و به عنوان گروه پست اجتماعی تلقی می‏شوند... حاشیه نشینان از نظر اجتماعی دارای موقعیتی ضعیف بوده و در طبقه‏ی پایین جای دارند(سعیدزاهدزاهدانی،ص9به نقل از:کلینارد مارشال1982).
3 ) خانواده‏های تهیدست و غالباً مهاجر که به تعبیر اسکار لوئیس  در نوعی فرهنگ فقر زندگی می‏کنند. «آنان به طور کامل جذب شیوه‏ی جدید زندگی شهری نشده و در حاشیه‏ی آن به زندگی ادامه می‏دهند.» (دراکاکیس،1381: 121 )
و...